:: جامعه المصطفی العالمیه- پژوهشگاه المصطفی

چاپ

ارسال به دوست

نقش مادر در پرورش نسل صالح

داود ناظری
دانشجوی رشته حقوق در دانشگاه المصطفی

چکیده
معیاری و سنجشی بودن زندگی از نظر قرآن و الگو قرار دادن زندگینامه معصومین، اساس توفیق یک مادر را تشکیل می دهد و مادر می تواند نسل صالح را تربیت نماید. مادر شایسته دارای علایم و ویژگیهایی است و زوایای زندگی یک والدین موفق مملو از افتخارات می باشد. مادر شایسته عالمه و آگاه بوده و نسبت به مهارت های تربیت فرزند آشنایی دارد و تمام اصول و مولفه های تربیتی را مراعات می نماید. رفتار، پاکدامنی، انتخاب شایسته، الگو بودن مناسب، کنترل اوضاع خانه واده و حفظ احترام و شناخت از فرزند، مادر را در تربیت فرسند صالح کمک می نماید.
واژگان کلیدی: معیار و سنجش - شایستگی و لیاقت - مسئولیت های دینی، اجتماعی و اخلاقی، ویژگیها ی فردی مادر- عاطفه و مهربانی مادر.
مقدمه
مادر کسی است که انسان در آغوش مهربانی و محبت او از آفات، اضطرابات و سرگردانیها پناه برده و مادر گمشده گان وادی حیرت را از ضلالت می رهاند و در امتداد افق شاه راه سعادت و دینداری نشان می دهد. کسانیکه از آغوش گرم مادر بی نصیب بوده هیچوقت نمی دانند که انجام وظایف و مسئولیتهای دینی و اجتماعی چه لذتی نهفته است. مادری کسی هست که همیشه به در انتظار موفقیت و رشد مان بیدار است. هروقت با چهره دلگشا فرزند را در هر حالت اش می پذیرد. مادر همیشه بی دریغ همه داشته های خویش را برای تربیت فرزند بکار می برد. مادر درمقابل همه پرسش های فرزند با ملایمت جواب می دهد و تلاش می کند که قناعت کودک را حاصل نماید. کسی که می خواهد که در کانون افکار دینی و انسانی و روش های اخلاقی موفق باشد باید مقصود خویش را در رضایت و جلب توجه مادر جستجو نماید. از جانب دیگر، بی توجهی مادران نسبت به تربیت کودک، ضربه جبران نا پذیر را بر پیکر جامعه وارد خواهد نمود و غفلت از تربیت سالم کودک به قیمت شرف و عزت انسانی تمام خواهد شد. باید برای تربیت نسل صالح، پا جای پای عشق و انتظار گذاشت و باید برنامه های دقیق تر و دلسوزانه تر روی دست گرفته شود و مادر مسئولیت های خویش را در قبال تربیت کودک خویش بشناسند و بپذیرند. گرچند جامعه طبقاتی و افکار مختلف عقیدتی و دینی خانواده های عزیز، مادران را در مراتب مختلف تربیه فرزند قرار داده است اما کودک آینه ی با صفا و رخنه پذیری است که خداوند آنرا بدست پدر و مادرش به ودیعه گذاشته اند و باید تمام توجه ما به سروسامان دادن به این امانت خداوند باشد. کودک دفتری از جمال طبیعت است که در آن دستی نخورده و فطرت پاک و مصفای دارد. کودک تمام داشته های خودرا از دامن خانواده بدست می آورد و با آن داشته ها وارد اجتماع می گردد و باید از همان آغاز زندگی با ویژگیهای متفاوت از نظر ادب، نظافت و احترام نسبت به دیگر هم سن وسالان خویش یابیده شود.
در این مقاله به ویژ گیهای خانواده موفق، معیار های ازدواج و مسئولیت های مادر پرداخته و امید وارم که گامی را در این مسیر برداشته باشم.
بسم الله لرحمن الرحیم
بخش اول معیار و سنجش خانواده سالم از نظر قران
معیار خانواده موفق ازنظر قرآن عظیم الشان: درآیه 21 سوره روم ذکرشده است که می فرماید: ومن آیاته آن خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنو الیها و جعل بینکم مودت و رحمت ان فی ذالیک لآیات لقوم یتفکرون. اساس توفیق هر خانواده جهت تربیت کودک و نسل صالح چهار نکته می باشد"آرامش و سکون - عشق - رحمت و اخلاق"
مسئولیت های مادر در قبال تربیت اولاد
تربیت درست فرزند و آشنا نمودن او در مسیر درست و الهی و کنترل فرزند از انحرافات و کجرویهای اخلاقی وظیفه مادر می باشد. مادر باید از این نعمت خداوند به خوبی بهره وری نماید و فرزند خویش را در مسیر دین و اخلاق اسلامی و اجتماعی تربیه نماید. مادر باید در پرده های ذهن فرزندان شان محبت و دوستی خداوند را تنیده سازد و پرده های ذهن انان را آلاییش دهند.
پدر و مادر باید به نیازمندیهای روحی و روانی فرزند توجه نماید. داشتن یک فرزند صالح از نیازهای فطری هر انسان می باشد. این حقیقت در قرآن مجید بیان شده است در سوره یوسف آیه 21 آنگاه که حضرت یوسف به همسرش گفت: مقام این طفل را گرامی دار شاید برای ما سود مند باشد. فرزند نیک نیازهای فطری بشر را بر آورده می سازد. مسئولیت های مادر در قبال فرزندان جامعه قرار ذیل می باشد:
پاکدامنی مادر در تربیه فرزند صالح
مادر موفق و پاک دامن می تواند نسل صالح و شایسته ای را تربیت نماید. مادر باید برای سلامتی روحی و روان فرزند خویش پاک دامنی را مراعات نماید. زمانی که بر خوردها و روابط اجتماعی مادر سالم باشد آنوقت یک مادر موفق خواهد بود و می توان گلواژه های زندگی را به خوبی تربیت نمود. مادر پاکدامن آیینه تمام نمایی رحمت خداوند و شخصیت انسان است . او مظهر پرورش است و صفت الهی پروردن از جانب خدای خویش را به ودیعه دارد. این وجود سراسر نیاز، خود نیازمندان را غنا می بخشد، آنان را به كمال معنوی سوق می دهد تا با احاطه بر كلیات هستی و شناخت برهانی به مبدا و غایت وجود دست یابند. بنا بر این یکی از از وظایف مادر در قبال تربیت فرزند صالح رعایت پاکدامنی و سجایایی اخلاقی می باشد.
دلسوزی مادر برای فرزند
زن باید همیشه نگران اینده فرزند خویش باشد و اجازه ندهد که فرزندشان دستخوش حوادث و تبلیغات دشمن گردد. باید پدر و مادر خطرها را برای فرزندانش بازگو نماید و از عمل که خود پشیمان هستند باید درپیش فرزند خویش تکرار نسازند. علاقه مندی شدید که مادر نسبت به فرزند دارد یکی از حکمت های خداوند است که تا هیچ وقت مادر از سرنوشت طفل خود غافل نباشد.
نصیحت و تربیت مادر به اولاد
مادر و مربیان دیگر طفل باید فرزند خویش را ثابت قدم نگهدارد و فرزند خویش را در مسیر پرفرازو نشیب زندگی پایدارتربیت نماید. متاسفانه گاهي مادر با روش و عملكرد اشتباه خود فرزند را به تنبلي محكوم مي‌كند. به طور مثال رعايت نكردن اصول روان‌شناختي در زمينه تربيت كه كليد موفقيت هر مادر است، ناديده گرفتن روشهاي درست تربيتي و آموزشي، به كار بردن تبعيض‌هاي غلط، تشكيل كلاسهاي دو سه نوبته با كيفيت آموزشي پايين، گنجاندن درس رياضي و... در چند ساعت پي در پي، تنظيم برنامه‌هاي سنگين آموزشي و تدريس فشرده و سطحي مواد درسي، به كارگيري ضوابط نامناسب، اعمال تنبيه‌هاي شديد انضباطي، توقعات بيش از حد معلم، خشكي نحوه تدريس در دروسي مثل رياضي، فيزيك و شيمي و بي‌روحي كلاس درس بدون در نظر گرفتن توان جسمي و رواني دانش‌آموز می باشد. 1
همکاری و مشورت مادر با فرزند
مادر باید فرزند خویش را در مسیر زندگی و الهی مشوره دهد نباید کارهای شاقه بالای فرزند خویش تحمیل نماید و با فرزندان خویش قطع رابطه و قطع صله رحیم نسازد. مشوره مادر در رشد و کمال فرزندان نقش عمده ی را دارا می باشد. هنگامي كه فرزند نوجوان يا جوان خانواده، طرف مشورت پدر و مادر قرار مي‌گيرد، احساس بزرگي و عظمت و استقلال به او دست مي‌دهد. وي مي‌انديشد اكنون كه مورد اعتماد خانواده قرار گرفته است، بايد چنان رفتار كند كه اين حس اعتماد از دست نرود. همين مسأله خود، عامل مهمي در كنترل رفتار فرزندان به شمار مي‌رود. "والدين خود محور و مستبدي كه فرزندان را به حساب نمي‌آورند و در دوره های مختلف، قدرت، خلاقيت، تفكر، تعاون، هم آهنگي و مسؤوليت فرزندان خود را با مشورت و پرورش نمي‌دهند، بزرگ‌ترين لطمه را به آنان مي‌زنند". در اهميت مشورت همين بس كه پيامبر خدا(صلي الله عليه و آله) به مشورت فراخوانده شده، در حالي كه خود، داناترين انسان جهان است. خداوند به آن حضرت مي‌فرمايد:
"وَشَاوِرْهُمْ فِي الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللّهِ...؛ اي پيامبر! با مردم در امور گوناگون، مشورت داشته باش و چون تصميم گرفتي بر خدا توكل كن.
دعا برای فرزند
باید برای فرزندان خویش نعمت های خداوند را یاد آوری نمایند و نعمت هارا برای فرزندان خویش از خداوند بخواهند و در مقابل بلاها و مشکلات صبر و تحمل ارزو نماید2
ایجاد انگیزه ترس از گناه
والیدن باید برای فزند خویش عواقب خطر ناک گناه را در دنیا و آخرت بازگو نماید و تذکر بدهد که انسان گناهکار را خداوند مواخذه می نماید. روایات و آیات قران کریم را درمورد گناه برای فرزندانش بخواند و آنان را نسبت به سوال و جواب در قبر و قیامت مطلع بسازد. مادر باید فززندان خویش را نسبت به مرتکب شدن گناه از اجرای حدود اسلامی بالای شان مطلع سازد.
کنترل آشفتگی ها
خانواده که نسل صالح تربیت می کند باید آشفتگی های خانواده خویش را کنترل نموده و امور که به ویرانی خانواده می انجامد باید از بین ببرد و جوانان خویش را در چنین محیط قرار ندهند.
الف: کنترل زمینه های آلودگی: در دین مقدس سفارش شده است که باید محیط را پاک نمود تا امکان برای گناه کردن وجود نداشته باشد.
ب: زندگی مختلط را در جامعه باید جلوگیری کرد تا فرزندان صالح و شایسته ما درمعرض انحرافات و کجروی ها قرار نگیرد.
ج - کنترل زمینه نگاه های آلوده در جامعه که باید زمینه آن میسر نگردد که جوانان نگا های آلوده داشته باشد.
ایجاد روابط عاطفی و احترام به نظریات فرزند.
مادر باید خانواده را مرکز عواطف اسلامی و انسانی قرار دهد - روابط زن و شوهر بر اساس محبت و تفاهم باشد - اطاعت و فرمان برداری وجود داشته باشد. - در مقابل و در مقابل همدیگر باید زن و مرد صعه ی صبر پیشه نماید. هنگامي كه به نظر فرزندان توجه شود و آنان اجازه يابند عقيده خويش را آزادانه مطرح كنند، وابستگي و پيوند آنان با خانواده بيشتر خواهد شد. پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله) مي‌فرمايد: "به فرزندان خود احترام بگذاريد و در ادب و پرورش آنان كوشا باشيد"3
روابط پسندیده دو همسر شایسته در خانواده
مهرورزی و محبت، از وظایف مردان و زنان است که باید با همدیگر محبت و مهر ورز ی داشته باشند. عشق و علاقه مندی خویش را نسبت به همدیگر ابراز نماید. دوهمسر در تمام مسایل از همدیگر حمایت و پشتیبانی می کند و فراهم شدن زمینه های دلگرمی و محبت در بین زن و مرد یکی از شرطهای اساسی و ضروری می باشد تا در پروش نسل صالح موفق باشد.
منبع: تنظیم خانواده و بهداشت
خانواده موفق و مطمئن که افتخار پرورش دادن نسل صالح را دارد؛ دارای یک سلسله معیار های نیز می باشد که از جمله: زن و مرد از نظر فرهنگی و سنت های رایج با همدیگر نزدیک می باشد، تا حد ممکن از نظر مالی باید خانواده دو طرف با هم دیگر مساوی باشد، باید در سرزمین زندگی کنند که از نظر رسم و رسوم باهمدیگر نزدیک باشد، دیدگاه های هردو خانواده از نظر اعتقادی - سیاسی - اجتماعی و معاشرتی با هم تفاوت زیاد نداشته باشد. از نظر سن وسال باید متناسب باشد و از نظر میزان تحصیلات تفاوت فاحشی نداشته باشد و همچنان اختلاف سلیقه در خانه و محل کار نداشته باشد.
منبع: مجله استقلال - سال ششم بهار 1392
توجه به شاخصه ها و تفاوت های فرزندان
در اين دنياي پهناور هيچ انساني يافت نمي‌شود كه كاملا شبيه انسان ديگري باشد. خداوند درباره آفرينش ميان آدميان فرموده است: " وَقَدْ خَلَقَكُمْ أَطْوَارًا ؛ به يقين، شما را گوناگون آفريده است"4
والدين بايد بدانند همان گونه كه فرزندان‌شان از نظر شكل و ظاهر با كودكان ديگر متفاوتند، از لحاظ هوش، حافظه، مهارت‌ها و شخصيت‌، استعدادهاي تحصيلي و غيره نيز با هم متفاوت هستند." بنابراين، بايد به ميزان توانايي‌شان، از آن‌ها انتظار داشت. "هم‌خواني انتظارات و امكانات ايجاب مي‌كند كه سه امر در راستاي يكديگر مورد توجه والدين قرار گيرد:
الف) درك عميق و روشن از توانايي‌هاي فرزندان در زمينه‌هاي گوناگون.
ب) استنباط و روشن‌بيني والدين نسبت به تمايلات و علايق آن‌ها.
ج) تنظيم و تفويض مسؤوليت‌ها به آنان بر مبناي توجه به تمايلات و توانايي‌هاي فرزندان"5
صداقت و وفای به عهد مادر با فرزندان
مادر بايد به وعده‌هايي كه به فرزندان‌شان مي‌دهند، عمل كنند و از دادن وعده‌هايي كه ناممكن است يا به صلاح فرزندان‌شان نيست، بپرهيزند. پدر و مادر در وفاي به عهد بايد به گونه‌اي رفتار كنند كه فرزندان حتي احتمال پيمان شكني و سرپيچي از وعده ندهند. پيامبر گرامي اسلام(صلي الله عليه و آله) درباره وفاي به عهد مي‌فرمايند:
"بچه هاي تان را دوست بداريد و آنان را نوازش كنيد و هرگاه به آنان چيزي وعده داديد، به وعده خود عمل كنيد"6 خدای نخواسته اگر وعده های مادر پیش فرزندان دروغ شود؛ اعتبار ماد در امورات تربیتی و تعلیمی در پرورش نسل صالح کم می شود.
احترام به شخصیت کودک تو سط مادر
شخصيت از ديدگاه علم روان شناسی به اين شکل تعريف شده است؛ شخصيت عبارت است از کل خصوصيات انسان، پس همه افراد در هر سن و موقعيتی دارای شخصيت هستند. به گفته پاره ای از روان شناسان شخصيت از ابتدای تولد تا خاتمه عمر در حال شکل گرفتن و تکامل است و به همين دليل، هيچ گاه نمی توان از آن بعنوان حالتی ثابت و غيرقابل تغيير سخن گفت، در رشد و تکامل شخصيت کودک، عوامل زيادی موثرند و ميزان تاثير اين عوامل به ميزان توانايی کودک به درک اهميت اين عوامل در ارتباط آنها با خودش بستگی دارد. طبق این تعریف فرزندان یک خانواده هم برای خود یک شخصیتی قایل هست که باید به آن احترام گذاشته شود. هرگز نبايد به این فکر باشیم که کودکان کم سن اين گونه چيزها را نمی فهمند و به آن توجهی ندارند؛ بنابراين بايد بپذيريم کودکان هم به نوبه خود مقام و احترام و شخصيتی دارند و بزرگ ترها بخصوص مادر بايد اين شخصيت را محترم بشمارند. و در حضور دوست و همکلاسی آبروی او را نبرد و به او توهين و جسارت نکند.
برای رشد شخصیت کودک صالح مادر چه باید کرد؟
احترام گذاری: مهمترین راه برای رشد شخصیت کودک، احتراتم کردن به اوست. کودک از زمان که با مادر آشنا می شود و به تدریج با سیار اعضای خانواده نیز آشنا می گردد، اگر احساس کند که بین همه اعضای خانواده احترام وجود دارد، خودش نیز یکنوع امید و انتظار احترام شدن را می کشد. اگر به کودک احترام شود خودش نیز برای بزرگان و اعضای خانواده احترام خواهد نمود. متاسفانه بعضی مادران تنها توقع احترام کردن را از کودک خویش دارند و هرگیز به فکر احترام کردن به خود کودک نیست و دایم اورا سر زنش می کند و در برابر دوستان و همصنفانش اورا تحقیر وتوهین می کند.
واگذاری کارهای کوچک و آسان به دوش کودک
کودک می خواهد که همیشه به عنوان یک عضو فعال و موثر در خانواده حضور داشته باشد. او حتمن از ناتوان بودنش در خانواده نفرت دارد. مادر باید برای کودک خویش در خانه حساب باز کنند و نقش کودک را در کنار دیگران تعریف نماید. مادر باید از کودک حساب بخواهند و در بدل انجام کار اورا تشویق نماید. . اين عمل نقش موثری در احساس شخصيت کودکان دارد، آنها را متعهد و مسوول بار خواهد آورد و در امور زندگی ورزيده می سازد و به ترتيب در مسووليت های بالاتر نقش بهتری ايفاد می کند و تجربيات خود را به کار می اندازد.
نام نیک برای کودک
روان شناسی می گويد: " نامی که هنگام تولد يا بعد به کودک گذاشته ميشود ممکن است يک خطر روانی برای او داشته باشد. " اين اصل تنها نام واقعی کودک را شامل نيست، بلکه لقب يا نامی است که والدين و اطرافيان کودک از راه محبت به او می دهند؛ مثلا" " حوريه " را " حوری " يا " حسين " را " حسی " می نامند همان تاثير روانی را خواهد داشت. از اين رو بهتر است نام کودک را از ميان نامهای معمولی و رايج هر جامعه و فرهنگ آن انتخاب کرد. کودکی که نام و لقب خود را بپسندد همواره احساس برتری خواهد کرد و بر عکس اگر از نام و لقبش خشنود نباشد، شرمسار و ناراحت خواهد شد و اين هر دو احساس در چگونگی رشد شخصيت کودک موثرند.7
مادر خوب همیشه یک فرزند صالح و خوب می باشد. یکی از خصلت های مادر خوب داشتن آرزوی فرزند صالح و نیکوخصلت می باشد، همیشه آرزوی داشتن طفل درست و فرزند صالح را از خداوند می کند و فرزند که لیاقت تقدیم نمودن به دین مقدس اسلام را داشته باشد. باید خانواده های محترم سنگ بنای خانواده را برای رشد و تربیت فرزند صالح و شایسته بر پایه ارکان یاد شده بنیان گذاری نماید.
2 - ازدواج اینها بر اساس تمام معیارها و ارزشها صورت گرفته است و فرزندان خویش را از لقمه حلال پرورش می دهد. لقمه حلال بر دسترخوان مادر شایسته یکی از ویژگیهای خوانواده موفق می باشد.
(نشریه ی اندیشه - شماره 108 ص 3)
مسئولیت خانواده ی مسلمان، در پرورش نسل صالح
خانواده های گرامی و ارجمند؛ وظیفه ما وشما است که در قبال فرزندان خویش دقیق باشیم و برنامه های زندگی را به صورت اساسی برای فرزندان و عیال خویش تنظیم نمائیم.
می شود که یک کودک صالح واقعی و مسلمان پاک طینت را شما پرورش داده و در جامعه مسلمان تقدیم کنید. چون آگاهی و رشد تکوینی کودکان در دامن خانواده شکل می گیرد، خانواده استعداد فوق العاده ی را در وجود کودک از همان آوان کودکی ایجاد می کند. یک جوانا صالح واقعی حساس ترین فرصت های عمرخویش رادردانشگاه تربیتی وآموزیش با گردیش در خم و پیچ کوچه های زندگی وعبور ازپله های الگوگیری خانوادگی در زندگی آینده خویش نسبت به دین و امام زمان خویش رنگ می گیرد و پروانه های عشق واقعی شان بال می گشاید.
تربیت در خانواده مسلمان برای یک طفل فرصتی است که مرغ سعادت انسان بی باکانه درآسمان رشدترقی بال می گشاید و ضوابط و قانونمندی و اسلامی بودن پدر و مادر به این پروازها توان ونیرومی بخشد تا آسانترودقیقترمسیرهدف خویش را طی سازد. و پله های تکامل انسان در بخش نخست بدست پدر و مادر است و مهار لحظه های زندگی طفل نیز تحت سیطره ی بزرگان خانواده می باشد. در بخش نخست تلاش کنیم تا سلسله قوانین اسلامی و دینی را در فضای خانواده خویش ایجاد نمائیم که مورد پسند خداوند(ج) واقع شود و به آن از جانب خداوند مامور شده باشیم. پدر و مادر محترم باید دست های نیازمند فرزند صالح خویش را گرفته و اورا در مسیر درست زندگی رهنمون سازد."کتاب زندگی خانوادگی - ص 4 - نویسنده - محمد نظری"
پرشکوه ترین مراحل نیازمندی جوان به آموزش وپرورش مخصوصآدرزمینه های اخلاقی وتربیتی درفضای خانوده شکل می گیرد. خانواده های محترم باید دلیل ها و انگیزه های دینداری را برای فرزند نوجوان و جوانان خویش بفهماند و موج خروشان زندگی شان را از عشق به خداوند قوت بخشد.
غفلت مادر از سرنوشت فرزندان شان برای دشمنان و انحرافات و گمراهیها فرصت آفرین است و فرزندان شا ن قربانی تبلیغات خاموش دشمن خواهد گردید.
مادران محترم! مسئولیت شما است که اجازه ندهید که پنجره های امید افق انتظار به روی فرزندان تا ن بسته بماند. فضای سرد و تبلیغات زهر آگین می خواهند فرزندانتان را درآغوش بگیرند و سرمای خشک عاطفه ها و بی مهری ها از فرزندان تان مجسمه های ساکت و بی مهرو کلام و حرکت بسازند و نمی گذارند که گرمای نفس مادر مسلمان و عزیزش به وی حیات ببخشد. شما از خداوند(ج) برای فرزندان تان بهار بخواهید و آنان را شایسته درک دین خداوند تربیه نمائید. زمستانی که بر قلبهای دشمنان دین و مذهب حاکم است صدها آیه و دلیل و منطق گرم نمی گردد و آنها از دلهای کودکان تان دست بردار نیست، شما باید با کینه توزی ها، برخورد های نا بجا، تبعیض و تحمیل خرافات ، سرزنش های بی مورد، فرزندان خویش را در پیچ و خم های زندگی رها نکنید.
نیروی انتظار در وجود انسان مسلمان یک خزانه ی پنهانی است که شما مادر عزیز باید آن گوهر انسانیت و مقبولیت را در وجود فرزند خویش پرورش دهید. پرنده های خوشخان عاشقان را در گوشه های قلب فرزند تان آدرس دهید. در قبال مسائل ظهور برای سوالات جوانان تان جواب درست و قانع کننده پیدا نمائید. برای جوان تان فرصت تفکر و اندیشیدن بدهید چون شما فراخوان واقعی فرزندان تان به سعادت و خوشبختی هستید.
مراقب جوان تان باشید که آفات جامعه دامنگیر آنان نشود. مهاجمان فرهنگی ودینی باشبهه افگنی و ایجادمشکلات ومشاغل فکری در صدد روحیه های ضعیف و جوانان خود باخته بر آمده و مسایل دینی را شبهه افگنی می کند. شما مادر محترم برای سوالات دینی و دغدغه های عزیزان تان جواب پیدا نمائید. برای جوان تان مشاور خوبی باشید و در زمینه های مختلف روابط عاطفی محکم با فرزند خویش داشته باشید.
دل جوان تان از آغاز زندگی صالح و پاک است و گرایش تمام به سوی خدا دارد. پس، نباید دل جوانان پژمرده و بی بال شود و این مرغک زیبا و خوشخوان از نوا بایستد.
هموطنان عزیزوخانواده های ارجمند!
شما پدر و مادر دلسوز و مهربان چراغی بر افروزید و آن را بدست جوانان صالح تان دهید تا دراین لانه تاریک زمان هوشیارانه گام بردارد.
نقش ویژه پدران و مادران در تربیت نسل صالح
نقش الگويي مادر
كودك در مسير رشد از افرادي بسياري اثر مي پذيرد و تحت تأثير ديده ها و شنيده هاي بسياري قرار مي گيرد. همة آنهايي كه در اطراف او هستند و به نحوي در او اثرگذارهستند نمونه و الگوي كودك اند. نقش مادر از همة‌ آنها مهمتر و مؤثرتر است و اين اهميت و تأثير تا سنين نوجواني همچنان ادامه دارد.
اهميت رفتارمادر
مادر بدون ترديد الگو نقش بنياديني درتربيت و سازندگي كودك دارد. ازاين رو، اگر هيچ تحليل روانشناختي و دليل علمي بر نقش اساسي الگوها در شكل گيري شخصيت فرد و نحوة سلوك او و نياز همه جانبه¬اي كه به الگوها دارد، وجود نداشته باشد، كافي است كه هرفرد به همان تجربة گسترده¬اي كه در زندگي شخصي در اين خصوص دارد و احساس نياز به الگو و تأثير آن را عملاً و از درون در خود يافته اند، ببينند. كردار و رفتار مادر چون خون در شريانهاي كودك به جريان مي افتد و شخصيت او را براي مادام العمر رنگ مي بخشد. جنبه الگويي مادر آن چنان مهم است كه مي توان گفت زمينه تنزل و يا تعالي روان پاك فرزند تا حدود زيادي مربوط بدان است. طفل او را به عنوان الگو و سر مشق انتخاب مي كند و شيوه ها و رفتارهاي او را تقليد مي نمايد. تفاهم در پرتو محبت و احترام: - الف ـ‌ احترام گفتاري - ب ـ‌ احترام شنيداري - چشم پوشي از خطاها. در یک خانواده مطلوب و موفق سلسله مراتب و مراحل به خوبی رعایت می شود و در یک خانوده اسلامی پدر و مادر از یک اقتدار و احترام ویژه بر خوردار هستند.
بین زن و شوهر نیز احترام متقابل موجود است و مرد تصمیم نهایی را بر عهده دارد و زن همچنان در امور خانواده کارهای دلسوزانه و مهم را انجا می دهد. در خانواده که نسل صالح تربیه می کند منظومه وظایف زن و شوهری به خوبی پیش می رود و بر تمام ارزشهای زندگی دو طرف آگاهی دارند. در خانواده که نسل صالح تربیه می کند روابط ها، رفت و آمد ها ، حجاب، بر خورد با نا محرمان و تمام حدود رعایت می شود.
معیار یک خانواده که افتخار پرورش نسل صالح را دارد عبارت است از التزام به تقوا، اجتناب از موسیقی های مخرب، سریالهای دور از اخلاق خانوادگی، شراب خواری، غیبت و تهمت، دوری از تکبر و حسد ورزی و برنامه های دیگر خانواده به شدت از آن دوری می کند.
در خانواده مسلمان به خاطر بعضی مشکلات حریم ها شکسته نمی شود و احترام متقابل از بین نمی رود. یکی از علامت های خانواده موفق این است که مشکلات را شناسایی و در صدد حل آن می باشد. سیره خانوادگی ائمه نمونه کامل الگوبرای یک خانواده مسلمان می باشد و درخانواده که نسل صالح تربیت می کند عشق و علاقه و احساس بسیار عمیق می باشد. در این خانواده ها برای همسران احترام بسیار قائیل هستند.
در چنین خانواده های نرمی و مدارا اصل است و تنبیه و خشونت هیچگاه پذیرفته شده نمی باشد. داشتن خانواده گرم و مطلوب یکی از پیش شرطهای پرورش نسل صالح و نسل مورد توجه امام زمان می باشد.
مواردی که بالای روحیه فرزندان تاثیر منفی بجا می گذارند.
اختلافات خانوادگی
یکی از موارد بسیار خطرناک که زیان آن متوجه فرزندان می شود؛ اختلافات و جدایی بین والیدین می باشد. مهم‌ترین عامل انحراف و آوارگی بچه‌ها، حالات طلاق بین همسران است که فرزندان را در منجلاب رذالت و گناه، یا انحراف می‌اندازد، یا آنان را به وسیله‌ای برای ارسال پیام تنفر بین زن و شوهر جدا شده، تبدیل می‌کند. اسلام زوجین را به رفتار نیکو و دور انداختن اختلافات، سفارش نموده است؛ در این‌باره از رسول الله صلی الله علیه وسلم روایت است که فرمودند: "خیرکم خیرکم لأهله وأنا خیرکم لأهلی" (بهترین شما کسی است که با خانواده (همسرش) خوشرفتار باشد، و من از همه شما برای همسرانم بهتر هستم.) رواه ابن ماجه8 نزاع و اختلاف خانوادگی تاثیرات بد و منفی را روی روحیه طفل بجا می گذارد؛ پدیده‌ی نزاع و اختلاف بین والدین به خصوص جلوی چشم فرزندان منتهی به انحراف آنان می‌گردد بنابراین بر والدین لازم است که در حضور کودکانشان اختلاف و دعوا راه نیندازند، و هرکدام برای دیگری عذر بیاورد و سعی در آشکار نمودن خطا و اشتباه همسر خود و پخش آن نداشته باشد تا در نتیجه آن بنیان خانواده متلاشی نشود. به مادران نیز سفارش می‌کنیم که در توبیخ کودکان زیاده‌روی نکنند و یا در سنین سه سال قبل از بلوغ مراقبت خیلی شدیدی روی حرکات قابل چشم پوشی وی نداشته باشند، زیرا مراقبت از تمام حرکات کودک و دخالت در تمام مراحل رشد او در داخل و خارج منزل، و تلاش برای اجبار وی به یادگیری اطلاعات تازه، به تربیت خوب و مطلوبی که مادر می‌خواهد کمک نخواهد کرد، بلکه شخصیت او را نابود و ارکان زندگی آینده‌اش را متزلزل خواهد کرد و در نهایت به انحرافات روانی مبتلا خواهد گشت.9
اهمیت ندادن به خواسته های فرزندان
اهمیت قایل نشدن به آرزوها و خواسته های فرزندان، یکی از مواردی اند که به شدت روی روحیه و ذهن کودک تاثیر منفی می گذارند. در صورت بی توجهی به نیاز های فرزند" کودکان نیازهای خود را از راههای خلافی مانند سرقت یا تجاوز به حق دیگران، تأمین کنند در حالیکه دین مقدّس اسلام پدران و مادران را از تضییع حقوق فرزندانشان به شدّت منع فرموده است، پیامبر صلّی الله علیه وسلّم می‌فرمایند: "کفى بالمرء إثماً أن یضیع من یعول" (برای گناهکار بودن انسان همین کافی است که حق زیر دستانش را (در خانواده) ضایع کند) روایت أبو داود.10 والدین محترم به خصوص مادران گرامی باید تلاش نماید تا خواسته های فرزند خویش را درک نموده و از راه قانونی و طبق میل آنها فرزند خویش را قناعت دهد.
بد رفتاری و اعتیاد
متاسفانه در زمانهای طولانی فرزندان و کودکان مورد بد رفتاری واقع شده که این امر بر سلامت تربیت فرزندانتاثیر منفی می گذارد.
اعتیاد در والدین باعث ایجاد خصوصیات بد اخلاقی و رفتاری آنها می شود که این رفتار ها روی روان کودک تاثیرات منفی می گذارد. از جانب دیگر اعتیاد به شدت عاطفه مادر را کاهش می دهد و حتا باعث استفاده های ابزاری و فروش کودکان می شود. اعتیاد در خانواده باعث می شود که توانایی های مادر را در تربیت اولاد از بین ببرد و آنها باعث توهین و تحقیر فرزندان خانواده می شود. فحشا، تکدی گری، نقل و انتقال مواد و استفاده های سوئ دیگر توسط والدین به خصوص مادران معتاد صورت می گیرد.
اشتغال مادران
یکی دیگر از عوامل که باعث سوء رفتار مادر می شود و کودک با قحطی عاطفه رو به رو یم شود؛ اشتغال بیش از اندازه مادران می باشد. متاسفانه بعضی مادران بیشتر از اینکه به فکر رهبری و تربیت فرزند خویش باشند به فکر پر کردن جیب و مصروفیت ها و کار می باشد. بیشتر ازانکه خودرا مادر ببینند؛ یک کار گر فکر می کنند و نان آور خانواده که این امر به شدت روحیه طفل را صدمه زده و باعث عقده مندی طفل می گردد. کودکی که فقط برای چند لحظه و چند ساعت محدود در کنار مادر خسته و جگر خون قرار گیرد ، خودرا فراموش شده فکر می کند و مورد بی توجهی، غفلت، کمبود عاطفه، انحرافات اخلاقی قرار گرفته و حتا مورد آزار همچنین مادری قرار می گیرد. این چنین کودکان از مهر و عطوفت مادر بی بهره بوده و در آینده یک انسان با قساوت قلب همراه بار می آید و بسیار بی رحم و خونخوار شاید در جامعه حضور یابند.
فقدان مهارت های تربیتی و بی سوادی مادر
بی سوادی مادر باعث می شود که مادر مهارت های تربیت و کودک را به خوبی درک نتواند و حتی تنبیه بدنی را بهترین گزینه برای تربیت فرزند پیشه خود سازد. مادر بی سواد و کم تجربه اکثر موقع با لجبازی با کودک بر خورد می کند و این رویه مادر سخت روی تربیت و آینده طفل تاثیر منفی می گذارد. از این رو، ضرورى است تا مادران بیشتر در صدد تربیت و مهار رفتار ناهنجار كودك خود با یادگیرى روش‏هاى صحیح تربیت فرزند باشند. اگر مادر فضاى خانه را به درستى مدیریت كند، كار به جایى نخواهد كشید، كه پدر خسته و كلافه از كار، متوسل به رفتارهاى آزار گرانه شود. حتى مادر مى‏توان پدر را نیز به شیوه‏هاى مناسب و جدید تربیتى آگاه نموده. مانع از خشونت او علیه كودك معصوم شود.گرچه وظایف پدر به جاى خود باقى است. به طور كلى والدین باید با جدیت در صدد تربیت صحیح كودك با استفاده از روش‏هاى مناسب باشند و صرفا در صدد بزرگ كردن جسم و پر كردن شك او نباشند.
ضعف دینداری مادران
بی باوری نسبت به دین و کسانی که معتقد به مکافات نیست؛ همیشه به خود جرئت ظلم کردن را می دهد و نسبت به سرنوشت امانت های الهی بی توجه می باشد. چرا كه بر اساس حدیثى نبوى، خداوند متعال مى‏فرمایند: "اشتد غضبى على من ظلم احدا لا یجد ناصرا غیرى(19)؛ خشم من بر ظلم كننده به كسى كه هیچ پناهى غیر از من ندارد، شعله ور است". به ویژه كودك آزارى‏هاى جنسى كه مجازات‏هاى سنگین آن نشانگر قباحت بسیار آن است. اباحه گرى و بى توجهى به معیارهاى دینى، عمده‏ترین كودك آزارى جنسى، به ویژه از سوى والدین كودك است.
باورهای سنتی و مشکلات فرهنگی
موجودیت بعضی باورهای و سنت های قومی در بین مردم باعث بی توجهی مادران به کودک می شود.
مثلا دختر به دنیا آوردن به عنوان یک ناقصه برای عروس در بین بعضی اقوام و مناطق کشور می باشد. به همین اساس عروسی که دختر به دنیا می آورد؛ هم خودش و هم نوزادش همیشه مورد بی توجهی شوهر و بقیه اعضای خانواده قرار می گیرد.
همچنان برخى از سنت‏ها نیز ناشى از رسوم غلط امروزى است؛ سنت‏هایى چون تجمل گرایى، مدگرایى، عریان پوشى، سیرى ناپذیرى انتظارات اعضاى خانواده، بى توجهى به پوشش مناسب دربرابر ناپدرى و نابرادرى و سایر خویشان، هر یك موجب به وجود آمدن تنش‏هایى در خانواده‏ها مى‏شود كه یكى از قربانیان این تنش‏ها كودكان هستند.
ذهنیت‏هاى غلط حاكم در میان برخى خانواده‏ها (به ویژه خانواده‏هاى با فرهنگ ضعیف) نیز از دیگر عوامل منجر به كودك آزارى می شود. برخى از والدین، تربیت كودك را منحصربه تنبیه بدنى بى حد و حصر مى‏دانند که یک نوع ترس رابرای کودک ایجاد می کند و یک پدیده را همیشه منبع ترس قلمداد می کند تا کودک گریه نکند. یكى از دلایل وقوع بیشترین آمار كودك آزارى، یعنى كودك آزارى‏هاى جسمى و روحى در این است كه والدین نمى‏دانند كه اعمال سخت گیرانه و بى رحمانه ایشان كودك آزارى است و گمان دارند كه در جهت تربیت كودك گام بر مى‏دارند. در حالى كه امروزه ثابت شده است كه تنبیه بدنى، یكى از مخرب‏ترین روش‏هاى تربیتى است. به گفته روان شناسان تداوم این خشونت‏ها مى‏تواند به ترس، اضطراب وپرخاشگرى در كودك، پنهان كارى، شب ادرارى، عدم اعتماد به نفس و عدم قدرت ارتباط با دیگران شود، به طورى كه اكثر كودكان و نوجوانان بزهكار، از خشونت‏هاى خانگى رنج برده‏اند. به طور كلى، ضعف تبلیغات فرهنگى در جهت آموزش صحیح اطلاعات تربیتى، عمده‏ترین مشكل فرهنگى است، كه به انحرافات فرهنگى و تربیتى خانواده‏ها، به سوى كودك آزارى مى‏انجامد و مادر را در امور تربیت فرزند صالح نا کام می گذارد.
خلاصه و نتیجه بحث
مادران گرامی در تربیت نسل صالح نقش ویژه و به خصوص دارد و باید تمام زمینه های گناه و خطر را کنترل نماید و بر تمام رفتار و دوستان و حرکات فرزندان خویش نظارت داشته باشد.
1 - ازدواج ها باید بر اساس دستورات دین مقدس اسلام صورت گیرد و برای تهیه مخارج فرزندان و عیال از در امد حلال صورت گیرد یک لقمه حرام باعث از بین رفتن تمام زحمات مادر گرامی می شود.
2 - پدر و مادر در پیش فرزند خویش تمام حرکات ورفتار خویش را آگاهانه و کنترل شده انجام دهد.
3 - مادر باید برای خیر و صلاح فرزند خویش دعا نماید و از خداوند نیز فرزند صالح و شایسته طلب نماید.
4 - پدر و مادر باید با فرزند خویش مشورت نماید و آنها را از عواقب گناه بترساند و باید تمام معیار ها و ارزش ها را در امور خانه داری و ازدواج خویش در نظر گیرد.
پیشنهاد
جوانان و دانشمندان باید تلاش نماید تا موضوعات و نکات که باعث موفقیت خانواده های گرامی میشود و زمینه برای به وجود آمدن یک نسل شایسته تر به وجود می آید، باید راه های اساسی را برای مردم جامعه تعریف نماید.
مادر بر کرسی تربیت انسان ها تکیه زده است. متاسفانه پسران تنها خویشاوندان والدنی هستند. بر سنتها خرافات استوار هستیم. اگر در غیر سالام عمل کنیم بالای خود جفا کرده ایم. به شکل اتوم ها سرکگدان و تنها در پیمودن مسیر هایزندگی با هم مشابه حرکت می کنیم. مجبور به پذیرش خرافات نیستیم سالت ما بیداری و تلنگر زدن به قلبهای مردم است. مارا میان قلب و اندیشه ها لبیک گفته است. فرهنگ مکتوب می تواند زیر ساختهای اساسی را پایه ریزی نماید. فرصت ها و موقعیت شناسی. موضوعات با فکر و اندیشه زنان به ثمر می رسد. خانه های ویران و قبریستان های آباد - دستان خالی و دشمنان انبوه -
زنان درتاريخ دين مقدس اسلام: تاريخ دين مقدس اسلام بزرگترين شاهد مواقف حقيقي قرآني واسلامي درمقابل زنان ودختران ميباشد،نخستين كسيكه وحي الهي را پيامبر(صلي الله عليه وسلم ) برايش ابلاغ نمود زن بود،ونخستين كسيكه به دين مقدس اسلام مشرف شده وبه رسالت پيامبر(صلي الله عليه وسلم ) آخرين اسلام اعتراف نمود زن است،و همچنان نخستين شهيد اسلام نيز زن ميباشد،نام بسياري زنان ودختران درتاريخ اسلام باخط طلا چنان باعزت وكرامت نوشته شده است كه نمونه مثال شخصيت هاي عالي حتا براي مردان ميباشد و خواننده را به احترام بيشتر زنان وارج گزاري به مقام شامخ آنان درجامعه انساني دعوت مينمايد.
1 سایت فرهنگی بشارت - یکشنبه 11 حوت 1392
2 مفاهیم اخلاقی - آشنای با معارف قرآن ص 150
3 بحارالانوار: ج 104، ص 95.
4 4 - سوره نوح، آيه 14.
5 وبسایت بشارت
6 3 - فروع كافي: ج 6، ص 49.
7 صابر محمدی -روزنامه جام جم
8 وبسایت ایلاف - 1392/11/11 ساعت یازده صبح
9 همان
10 همان

٠٨:٥٤ - 1393/12/04 / شماره : ٥٩٦٦٣ / تعداد نمایش : ١٣٦٤

نظرات بینندگان

این خبر فاقد نظر می باشد

نظر شما

نام :
ایمیل :
*نظرات :

متن تصویر:

خروج